اثربخشی روش تدریس مبتنی بر شیوه دریافت مفهوم

بررسی و مقایسه روش­های تدریس فعال با روش­های تدریس سنتی                                        ۲۱

خلاصه­ای از نظریات چند تن از صاحب­نظران تعلیم وتربیت در باره­ی روش­های تدریس               ۲۴

روش­های تاریخی                                                                                                    ۲۵

روش­های جدید                                                                                                      ۲۶

روش­های تدریس غیر فعال و یکسویه                                                                            ۲۶

روش­های تدریس فعال و دوسویه                                                                                 ۲۹

روش تدریس مبتنی بر دریافت مفهوم                                                                            ۳۳

روش تدریس ساختن­گرایی                                                                                         ۳۶

ب)پیشینه پژوهش                                                                                                    ۴۰

ج) جمع­بندی                                                                                                         ۵۱

فصل سوم:روش پژوهش

روش­پژوهش                                                                                                          ۵۳

جامعه آماری،­نمونه و روش                                                                                        ۵۳

ابزار پژوهش                                                                                                          ۵۴

متغیرهای پژوهش                                                                                                    ۵۷

روش اجرای پژوهش                                                                                                ۵۸

روش تحلیل داده­ ها                                                                                                  ۵۹

ملاحظات اخلاقی                                                                                                    ۵۹

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

الف) یافته­ های توصیفی                                                                                             ۶۱

ب)یافته­ های استنباطی                                                                                               ۶۳

فصل پنچم: بحث ونتیجه گیری

خلاصه پژوهش                                                                                                       ۷۶

بحث و نتیجه ­گیری                                                                                                   ۷۷

محدودیت­های پژوهش                                                                                              ۷۹

پیشنهادهای پژوهش                                                                                                 ۸۰

فهرست منابع فارسی                                                                                                 ۸۱

منابع انگلیسی                                                                                                         ۸۶

پیوست ها                                                                                                             ۸۸

چکیده­انگلیسی                                                                                                        ۹۸

عنوان لاتین                                                                                                            ۹۹

فهرست جداول

جدول ۲-۱:روش تدریس دریافت مفهوم در نگاه جدول                                                                           ۳۵

جدول ۳-۱: توزیع حجم نمونه آماری بر اساس گروه                                                                               ۵۴

جدول ۳-۲: محتوای آموزشی                                                                                                           ۵۹

جدول ۴-۱:یافته های توصیفی گروه آزمایشی اول: روش تدریس مبتنی بر روش ساختگرایی                                ۶۱

جدول ۴-۲:یافته های توصیفی گروه آزمایشی دوم: روش تدریس مبتنی بر روش دریافت مفهوم                            ۶۲

جدول ۴-۳: یافته های توصیفی گروه کنترل: تدریس به روش سنتی                                                             ۶۲

جدول ۴-۴: نتایج آزمون کلموگروف-اسمیرنوف برای آزمون نرمال بودن توزیع داده ها                                      ۶۳

جدول ۴-۵ : نتایج آزمون برابری واریانس گروه ها                                                                                 ۶۴

جدول ۴-۶: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد خودکارآمدی                                                  ۶۴

جدول ۴-۷: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد تاثیرات هیجا                                                  ۶۵

جدول ۴-۸: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد برنامه ریزی                                                   ۶۵

جدول ۴-۹: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد فقدان کنترل پیامد                                            ۶۵

جدول ۴-۱۰: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر فقدان کنترل پیامد                                                     ۶۶

جدول ۴-۱۱: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد انگیزش                                                      ۶۶

جدول ۴-۱۲: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر عملکرد تحصیلی (کل)                                         ۶۶

جدول ۴-۱۳: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر عملکرد تحصیلی کل                                                 ۶۷

جدول ۴-۱۴: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر میزان پیشرفت تحصیلی                                        ۶۷

جدول ۴-۱۵: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر پیشرفت تحصیلی                                                     ۶۷

جدول ۴-۱۶: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر میزان انگیزش پیشرفت                                         ۶۸

جدول ۴-۱۷: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد خودکارآمدی                                                ۶۸

جدول ۴-۱۸: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد تاثیرات هیجانی                                             ۶۹

جدول ۴-۱۹: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد برنامه ریزی                                                 ۶۹

جدول ۴-۲۰: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد فقدان کنترل پیامد                                          ۶۹

جدول ۴-۲۱: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر بعد انگیزش                                                      ۷۰

جدول ۴-۲۲: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر عملکرد تحصیلی (کل)                                         ۷۰

جدول ۴-۲۳: تحلیل کواریانس اثرات روش های تدریس آموزشی بر بعد خودکارآمدی                                      ۷۰

جدول ۴-۲۴: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد تاثیرات هیجانی                                         ۷۱

جدول ۴-۲۵: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد برنامه ریزی                                              ۷۱

جدول ۴-۲۶: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد فقدان کنترل پیامد                                       ۷۱

جدول ۴-۲۷: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر فقدان کنترل پیامد                                                     ۷۱

جدول ۴-۲۸: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر بعد انگیزش                                                   ۷۲

جدول ۴-۲۹: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر انگیزش                                                                 ۷۲

جدول ۴-۳۰: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر عملکرد تحصیلی (کل)                                     ۷۲  جدول ۴-۳۱: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر عملکرد تحصیلی                                                      ۷۲

جدول ۴-۳۲: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر پیشرفت تحصیلی                                            ۷۳

جدول ۴-۳۳: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر پیشرفت تحصیلی                                                      ۷۳

جدول ۴-۳۴: تحلیل کواریانس اثرات روش تدریس آموزشی بر پیشرفت تحصیلی                                            ۷۳

جدول ۴-۳۵: مقایسه زوجی اثرات روش های آموزشی بر پیشرفت تحصیلی                                                      ۷۴

جدول ۴-۳۶: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر انگیزش پیشرفت                                                 ۷۴

جدول ۴-۳۷: تحلیل کواریانس اثرات روش های آموزشی بر انگیزش پیشرفت                                                 ۷۴

فهرست پیوست­ها

الف)پرسشنامه عملکرد تحصیلی                                                                                   ۸۸

ب)پرسشنامه انگیزش پیشرفت                                                                                     ۹۰ ج)آزمون پیشرفت تحصیلی معلم ساخته                                                                          ۹۳

د)نمونه طرح درس                                                                                                  ۹۵

چکیده

پژوهش حاضر به دنبال مقایسه اثربخشی روش تدریس ساختگرایی وروش تدریس مبتنی بردریافت مفهوم برمیزان عملکرد و پیشرفت تحصیلی وانگیزش پیشرفت دانش­ آموزان بوده است.جامعه آماری­ این پژوهش شامل دانش­ آموزان دخترپایه هفتم دوره متوسطه اول مدارس عادی ناحیه سه شیراز در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ که در ۲۸ مدرسه مشغول به تحصیل می­باشند،بوده است.نمونه ی آماری شامل ۹۰ نفر،از سه مدرسه و سه کلاس ۳۰ نفره بوده است.نمونه گیری با روش تصادفی خوشه ای چند مرحله­ ای، انجام شده است. طرح تحقیق، نیمه آزمایشی بادوگروه آزمایشی ازنوع پیش آزمون وپس آزمون با گروه کنترل بوده است. ابزار اندازه گیری،پرسشنامه عملکردتحصیلیEPT ،­انگیزش پیشرفت هرمنس وآزمون پیشرفت­تحصیلی معلم­ساخته می­باشد.برای تجزیه وتحلیل داده­ ها ازشاخص ­های آمارتوصیفی وآماراستنباطی باتحلیل کوواریانس استفاده شده است.یافته های­آماری نشان می­دهد که:۱)بین میزان عملکرد تحصیلی و ابعاد آن در گروهی که با روش دریافت مفهوم درس علوم تجربی را دریافت نموده ­اند نسبت به گروه با روش ساختگرایی وکنترل با روش سنتی تفاوت معنا دار نیست.اما میزان عملکرد تحصیلی در گروه با روش ساختگرایی نسبت به گروه کنترل با روش سنتی تفاوت معنادار است و گروه با روش ساخت­گرایی از بین ابعاد عملکرد تحصیلی از فقدان کنترل پیامد بیشتر اما به طور کلی از عملکرد تحصیلی پایین­تری برخوردارهستند.۲)بین میزان پیشرفت تحصیلی درهرسه گروه تفاوت معنا­دار می­باشد.هردوگروه آزمایش نسبت به گروه کنترل، ازپیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردارند و گروه ساخت­گرایی  نیز نسبت به گروه دریافت مفهوم از پیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردار می­باشند۳)بین میزان انگیزش پیشرفت هر سه گروه نسبت به یکدیگر تفاوت معنا­داری وجود ندارد.

واژه­ های­کلیدی :روش­تدریس ­مبتنی ­بردریافت مفهوم، ­ساخت­گرایی،سنتی،عملکرد تحصیلی، پیشرفت تحصیلی،انگیزش­پیشرفت.

فصل اول

کلیات پژوهش

مقدمه

در قرن حاضر پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی بشر را به جایی رسانیده است که به طور فزاینده ای نیازمند یادگیری مهارتهای تفکر انتقادی و خلاق در تصمیم گیری های مناسب و حل مسائل پیچیده جامعه است. در یک جامعه انسانی، آموزش و پرورش[۱]  نقش مهم وکلیدی در پیشرفت جامعه دارد.چرا که آموزش و پرورش کارآ در هر جامعه ای، تضمین کننده ی آینده ی آن جامعه از نظر نیروی کار وفکر خواهد بود و این  باعث بالندگی انسانهای آن جامعه می شود. لازمه ی دستیابی به چنین آموزش و پرورشی این است که، همه ی ارکان یک نظام همدل و همصدا، خواهان رشد و ترقی آن باشند و در این مجموعه به جرأت می­توان گفت مهمترین نقش را، معلمان در این ساختار بر عهده خواهند داشت.نقش معلمان در سلامت،سعادت و تعالی جامعه بر کسی پوشیده نیست.معلمان با دانش ­آموزان ارتباط مستمر دارند و تأثیر گذاری این قشر شاید از همه ی ارکان دیگر نظام آموزشی پایاتر می باشد.ارزش دادن به اندیشه­ های خلاق و ایجاد کردن انگیزش[۲] یادگیری فعال، از خصوصیات معلمان اثربخش است.معلمان باید در فرایند یاددهی-یادگیری دانش ­آموز محور باشند.به این معنا که شیفته­ی خودجوشی فراگیر و تسهیل کننده آموزش باشند. راه یادگیری را آموزش دهند،­ نه آن­که عرضه­کننده یادگیری و یاددادنی­ها باشند.زیرا که اصولاًدر فرایند یاددهی-یادگیری، فرض عمده بر این است که هر چه میزان فعالیت و مشارکتی دانش­ آموزان در جریان تدریس بیشتر باشد، تدریس مؤثرتر است(خلیلی ،۱۳۸۲).

معلمان کارآمد، همیشه در ذهن و زندگی دانش ­آموزان اثری ماندگار خواهند داشت.آشکار است که دانش ­آموزان هم بدون انگیزش لازم،بهره ای از آموزش خوب، نمی برند.چنین چیزی را هم می توان در محیطهای آموزشی و هم با توجه به تحقیقات مشاهده کرد.بارها با دانش ­آموزانی مواجهه شدیم که از لحاظ توانایی و استعداد یادگیری بسیار به هم شبیه هستند اما در پیشرفت تحصیلی تفاوتهای زیادی با یکدیگر دارند.این جنبه از رفتار آدمی به حوزه­ انگیزش مربوط می­ شود.(کوهن لوئیز[۳]،ترجمه شاکری،۱۳۷۲).

روانشناسان و پژوهشگران در مورد انگیزش انسان به دو نوع انگیزش درونی[۴]و انگیزش بیرونی[۵] اشاره کرده ­اند. انگیزش بیرونی با هدف کسب پاداش و اجتناب از تنبیه ارتباط دارد ولی انگیزش درونی با تمایل درونی برای انجام موفقیت آمیز صرف یک تکلیف، مرتبط است.کسی که در مورد خود از احساس کفایت(پیشرفت تحصیلی[۶]) و خودمختاری (استقلال[۷]).برخوردار است دارای انگیزش درونی است. (پال آرپنتریچ وبیل اچ شانک[۸]۱۹۶۴، ترجمه شهرآرای،۱۳۹۰).

از لحاظ پرورشی، انگیزش هم هدف است و هم وسیله. به عنوان هدف،معلمان از دانش­­آموزان می­خواهند که نسبت به موضوعات مختلف علمی و اجتماعی دارای انگیزه باشند.از این رو،­تمام برنامه های درسی که برای آنان فعالیتهای مربوط به جنبه های عاطفی در نظر گرفته شده است دارای هدفهای انگیزشی هستند. به عنوان وسیله،­انگیزش به صورت آمادگی روانی یک پیش­نیاز یادگیری محسوب می­ شود.اگر دانش­ آموزان نسبت به درس بی­علاقه باشند(دارای انگیزش سطح پایینی باشند)،­به توضیحات معلم در کلاس توجه نخواهند کرد، تکالیف خود را با جدیّت انجام نخواهند داد و بالاخره پیشرفت چندانی نصیب آنها نخواهد شد. اما اگر نسبت به درس علاقه­مند باشند(دارای انگیزش سطح بالایی باشند)،­هم به توضیحات معلم با دقت گوش خواهند داد، هم تکالیف درسی خود را با جدیّت انجام خواهند داد،­ هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتری در زمینه­ مطالب درسی خواهند رفت و هم پیشرفت زیادی نصیب آنها خواهد شد.(سیف،۱۳۸۸).